Ijsduiker | Herkenning | Leefwijze

🐦 IJduiker (Gavia immer)

De ijsduiker is een indrukwekkende, robuuste duikvogel die behoort tot de familie van de duikers (Gaviidae). Deze vogel is vooral bekend om zijn prachtige broedkleed, zijn diepe, melancholische roep en zijn uitzonderlijke duikvaardigheden. In Nederland wordt hij voornamelijk als wintergast gezien langs de kust en op grote wateren.

Hieronder volgt een uitgebreide beschrijving van de kenmerken, leefwijze, voedsel, voortplanting en habitat van de ijsduiker.

---

🔍 Kenmerken

• Wetenschappelijke naam: Gavia immer

• Lengte: 70–90 cm

• Spanwijdte: 120–150 cm

• Gewicht: 3–7 kg

• Uiterlijk in broedkleed:

  • Zwart-witte geblokte rug

  • Zwarte kop en hals met verticale witte strepen

  • Witte borst en buik

  • Dieprode ogen

• Winterkleed: eenvoudiger, met een grijsbruinige rug, een witte keel en borst, en een blekere kop

• Snavel: recht, stevig en dolkvormig, vaak donker van kleur

De ijsduiker heeft een laag, gestroomlijnd lichaam dat perfect is aangepast aan het leven op en onder water. Zijn poten staan ver naar achteren, wat hem tot een uitstekende zwemmer maakt, maar ook zeer onbeholpen op het land.

---

🧭 Leefwijze

De ijsduiker is een sterk aan water gebonden vogel, die een groot deel van zijn leven op meren en zeeën doorbrengt. Hij is een solitair levende soort, vooral buiten het broedseizoen. Tijdens de winter verblijft hij vaak op zee of op grote meren, meestal alleen of in kleine groepjes.

IJduikers zijn uitstekende duikers en kunnen tot wel 60 meter diep duiken en daar 1 tot 3 minuten onder water blijven. Ze gebruiken hun krachtige poten om zich onder water voort te stuwen.

De soort is ook bekend om zijn lugubere, huilende roep, die vooral in het broedgebied in Noord-Amerika te horen is. Deze geluiden hebben een mysterieuze, bijna spookachtige klank.

---

🍽️ Voedsel

De ijsduiker is een viseter en jaagt onder water op:

• Kleine en middelgrote vissen (zoals stekelbaars, voorn en baars)

• Kreeftachtigen

• Inktvisjes (in zeegebieden)

• Amfibieën en insectenlarven (met name in broedgebieden)

Hij vangt zijn prooien door razendsnel en geruisloos onder water te duiken. Door zijn uitstekende zicht onder water kan hij efficiënt jagen, zelfs in troebel water.

---

🐣 Voortplanting

IJduikers broeden in het noorden van Noord-Amerika, Groenland en IJsland. De broedtijd loopt van mei tot juli, afhankelijk van de breedtegraad en het ijsvrije seizoen.

• Nest: wordt gebouwd vlak aan de oever van een afgelegen zoetwatermeer of op een eilandje. Het is een ondiepe kuil, bekleed met plantenresten.

• Eieren: meestal 1 tot 2 eieren per legsel

• Broedduur: 26–30 dagen

• Jongen: nestvlieders, worden direct na het uitkomen meegenomen op het water en soms zelfs op de rug van de oudervogels vervoerd

• Beide ouders zorgen voor het voeden van de jongen gedurende ongeveer 2 tot 3 maanden

De jongen leren na enkele maanden zelfstandig vissen en vertrekken daarna naar zee.

---

🌍 Habitat

Zomer (broedseizoen)

• Grote, visrijke, afgelegen meren in Canada, Alaska, Groenland, Scandinavië en IJsland

• Voorkeur voor rustige, ongestoorde gebieden met goede zichtbaarheid en voldoende visbestand

Winter (overwintering)

• Zeeën en grote meren in gematigde gebieden, waaronder de Noordzee, Atlantische Oceaan, Oostzee en soms ook binnenlandse meren in West-Europa

• In Nederland is de ijsduiker te zien van november tot maart, vooral langs de kust (zoals het IJsselmeer, Waddenzee, Grevelingenmeer en Oosterschelde)